XVIII amžiaus studijos / The Eighteenth Century Studies

Dorobek ustawodawczy sejmu grodzieńskiego 1784 roku wyróżniał się zakresem przeprowadzonych reform. W niespotykanej wcześniej skali ustawodawstwo to odnosiło się do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Stało się to możliwe tylko dzięki wyjątkowej aktywności reprezentantów Litwy na tym sejmie, wykazujących też dążenie do osiągania kompromisu oraz unikania tak typowych wówczas podziałów politycznych. Doświadczenia z obrad sejmowych w 1784 roku niewątpliwie zostały wykorzystane przez reprezentację litewską w trakcie Sejmu Wielkiego lat 1788–1792. Wówczas, dzięki wykazywanej jednomyślności wobec najważniejszych problemów kraju, zdołano zabezpieczyć interesy Wielkiego Księstwa Litewskiego. To dążenie do prezentowania zgodnych postaw reprezentantów Litwy ujawniło się już w 1788 roku, gdy jednomyślnie poparto aukcję wojska. Zasadnicze jednak znaczenie miało jej stanowisko wobec Konstytucji 3 maja, którą Wielkie Księstwo Litewskie poparło w najszerszym zakresie, co ujawniło się już w momencie jej przyjmowania, jak też w wynikach tzw. referendum lutowego 1792 roku. Ta postawa reprezentantów Wielkiego Księstwa Litewskiego wpłynęła na kształt ustawodawstwa okołokonstytucyjnego z lat 1791–1792. W szczególności to prokonstytucyjne stanowisko reprezentacji Wielkiego Księstwa Litewskiego wpłynęło na przyjęcie przez

Artykuł jest poświęcony poetyckiemu utworowi pochwalnemu wydanemu z okazji zaślubin wojewodzianki wileńskiej księżnej Karoliny Katarzyny Radziwiłłówny (1740–1778) ze starostą chełmskim Stanisławem Rzewuskim (1737–1786). Utwór zatytułowany „Rozprawa Litwy z Polską...” napisany „imieniem Collegium Nieświeskiego” został wydany w 1758 roku w drukarni akademickiej w Wilnie. Dotychczas nie doczekał się szczegółowej analizy w literaturze przedmiotu. Druk został opatrzony ryciną przedstawiającą dwupolowy herb, symbolizujący połączenie dwóch rodów – Radziwiłłów i Rzewuskich. Fabuła utworu jest wzorowana na Iliadzie Homera i została zbudowana w postaci konfliktu Litwy z Polską o księżnę Karolinę Katarzynę, którą Rzewuski zabiera Litwie, podobnie jak Parys porwał Helenę. Artykuł przedstawia analizę utworu zasługującego na uwagę ze względu na fabułę zbudowaną w postaci konfliktu Wielkiego Księstwa Litewskiego z Koroną, przytoczenie postaci mitologii rzymskiej i greckiej, występujące opisy. Nieświeża oraz posiadłości Rzewuskich, liczne nazwy geograficzne: Wawel, Kraków, Wiedeń, Dniestr, Wilia i inne. Ślub Radziwiłłówny z Rzewuskim został zaprezentowany jako związek równych sobie sławą i honorem osób, jako unia dwóch narodów, która ma wzmocnić potęgę militarną państwa.